تکنیک اسکمپر (Scamper) چیست؟

تکنیک اسکمپر (Scamper) با پرسیدن هفت نوع سؤال مختلف بهت کمک می‌کنه ایده‌هایی برای محصولات و خدمات جدیدت ایجاد کنی. این سؤالات بهت کمک ‌می‌کنن که متوجه شی چطوری می‌تونی محصولات، خدمات، مشکلات و ایده‌های موجود رو نوآوری کنی و بهبود ببخشی. در این مقاله نحوه استفاده از این روش رو می‌آموزی. استفاده از Scamper خیلی آسونه و در نوآوری و ایده‌پردازی کارآمده.
اسکمپر به جرقه‌های فکری یا انگیزشی اشاره می‌کنه که بهت کمک کرده تا با مشاهده دیدگاه‌های مختلف محصول، خدمات یا وضعیت موجود، نوآوری رو پیدا کنی. اسکمپر روش تفکری جانبیه که وضعیت موجود رو به چالش می‌کشه و کمکت می‌کنه که بتونی امکانات جدیدی رو کشف کنی. در روش  Scamper هفت دیدگاه انگیزشی وجود داره:
- جایگزین کردن (Substitute)
- ترکیب کردن (ombineC)
- سازگار کردن (daptA)
- اصلاح و همچنین بزرگنمایی و کوچک‌سازی Modify (Also Magnify and Minify))
- تغییر کاربرد (ut to another useP)
- حذف کردن (liminateE)
- معکوس کردن (everseR)

پیشینه تاریخی

اول الکس آزبورن (Alex Osborn) مبتکر روش طوفان مغزی، با مطرح کردن خیلی از سؤالات مورد استفاده در روش اسکمپر مشهور شد. با این حال باب ابرل (Bob Eberle) مدیر آموزش و نویسنده، اولین نفری بود که این سؤالات رو در مقاله‌ی SCAMPER به نحو سازمان‌یافته‌ای بیان کرد.

نحوه‌ی استفاده از اسکمپر ((Scamper

• اول یک محصول، خدمت یا ایده‌ای موجود رو انتخاب کن که می‌خوای اونو بهبود ببخشی و یا نقطه شروع مناسبی برای توسعه کارت در آینده باشه.
• بعد به موارد دیگه‌ی لیست بپرداز و هر مورد موجود رو با هفت سؤال، مورد تجزیه و تحلیل قرار بده. در اینجا راهنمایی به صورت قدم به‌ قدم برات آوردیم.
• سؤالاتی رو در مورد ارزش‌ها، مزایا، خدمات، تاچ‌پوینت‌ها (touch points)، ویژگی‌های محصول، قیمت‌گذاری، بازارها و اساساً هر جنبه‌ی دیگه‌ای که فکر ‌می‌کنی با نیازهای ایده‌آلت مرتبطه، اعمال کن.
• به جواب‌هایی که دادی، نگاهی بنداز. آیا جوابی داری که راه حلی برای پیشرفت‌ کاریت باشه؟ آیا می‌تونی از هر کدوم از اونا برای ایجاد محصولی جدید یا توسعه محصولی موجود استفاده کنی؟
• ایده‌های خوب رو در نظر بگیر و اونا رو بیشتر بررسی کن.

مثال – مک‌دونالد

مک دونالد هر روز بیشتر معروف میشه. با اینکه انجام این کار در قرن ۲۱ مشکل به نظر می‌رسه، اما مک‌دونالد با فلسفه موجود در "فرمولش"، انقلابی در سبک قدیمی رستوران‌داری ایجاد کرد.
به عنوان مثال بنیان‌گذار مک‌دونالد ری کروک (Ray Kroc) رو در نظر بگیر. او قبلاً این مراحل رو پشت سر گذاشته. حالا ما می‌تونیم بعضی از ایده‌هایی رو که در اسکمپر به کار برده، مورد بررسی قرار بدیم:
تغییر کاربرد: فروش رستوران و املاک و مستغلات به جای فروش همبرگر.
حذف کردن: اجازه بده مشتریان از خودشون پذیرایی کنن و در نتیجه از استخدام پیشخدمت‌های گرون‌قیمت جلوگیری میشه.
تنظیم مجدد: داشتن مشتری که قبل از غذا خوردن هزینه پرداخت کنه.

راهنمایی گام به گام

جایگزین کردن (Substitute)

به طور کلی سؤالی که باید بهش فکر کنی اینه که: چطوری می‌تونم محصول، موضوع یا پروسه‌کاریم رو جایگزین کنم یا تغییر بدم؟ باید در مورد جایگزینی قسمت(های) محصول یا پروسه‌کاریت با عاملی دیگه فکر کنی.
سؤالات راهنما:

• چه چیزی رو می‌تونم جایگزین کنم تا بتونم پیشرفت داشته باشم؟
• چطوری می‌تونم مکان، زمان، مواد یا افراد رو جایگزین کنم؟
• آیا می‌تونم قسمتی رو جایگزین قسمت دیگه بکنم یا قطعاتی رو تغییر بدم؟
• آیا می‌تونم شخص دیگه‌ای رو جایگزین کنم؟
• آیا می‌تونم قوانین رو تغییر بدم؟
• آیا باید تغییر نام داشته باشم؟
• آیا می‌تونم از جزئیات یا عوامل دیگه‌ای استفاده کنم؟
• آیا می‌تونم از فرآیندها یا رویه‌های دیگه‌ای استفاده کنم؟
• آیا می‌تونم شکل، رنگ، حالت، صدا یا بو رو تغییر بدم؟
• آیا می‌تونم از این ایده برای پروژه‌های دیگه استفاده کنم؟
• آیا می‌تونم احساسات یا نگرشم رو نسبت به اون تغییر بدم؟

این جملات رو با "من می‌تونم ..." شروع کن.

ترکیب کردن  (Combine)

سؤالاتی که به طور کلی در اینجا باید بهشون فکر کنی اینه که: چطوری می‌تونم دو یا چند قسمت از محصول، موضوع یا روند کاریم رو با هم ترکیب کنم تا به یک محصول، موضوع یا فرآیند متفاوتی برای افزایش رشد برسم؟ تفکر خلاق شامل ترکیب‌ کردن ایده‌ها، محصولات یا خدماتی غیر مرتبط قبلی با یکدیگست تا عاملی جدید و تازه ایجاد شه.
سؤالات راهنما:

• چه ایده‌، مواد، ویژگی‌، فرآیند، افراد، محصولات یا اجزای سازنده‌ای رو می‌تونم با هم ترکیب کنم؟
• آیا می‌تونم این عوامل رو با عوامل دیگه ترکیب یا ادغام کنم؟
• چه عواملی رو می‌تونم با یکدیگه ترکیب کنم تا بیشترین سوددهی رو داشته باشم؟
• برای کاهش هزینه‌های تولید چه عواملی رو می‌تونم با هم ترکیب کنم؟
• کدوم مورد رو می‌تونم ترکیب کنم؟
• چطوری می‌تونم در کارم رشد کنم؟
• چطوری می‌تونم بهترین عوامل رو گردآوری کنم تا به نتیجه‌ی خاصی برسم؟

سازگار کردن (Adapt)

سؤالاتی که باید به اونا فکر کنی اینه که: چه عاملی رو می‌تونم با محصول‌، موضوع یا فرآیند کاریم سازگار کنم؟ به این فکر کن که کدوم قسمت از محصول یا پروسه‌کاریت رو می‌تونی انطباق بدی تا مشکلت حل شه.
سوٰالات راهنما:

• کدوم قسمت از محصول رو می‌تونم تغییر بدم؟
• آیا می‌تونم مشخصات یک مولفه رو تغییر بدم؟
• آیا می‌تونم از محصولات یا فرآیندهای‌ دیگه اما در زمینه‌ای متفاوت الهام بگیرم؟
• آیا توجه به تاریخچه، راه‌حلی ارائه میده؟
• کدوم ایده‌ها رو می‌تونم از محصولات بقیه اقتباس، کپی یا قرض بگیرم؟
• چه فرآیندهایی رو باید انطباق بدم؟
• آیا می‌تونم محتوا یا گروه هدف رو مورد تطبیق قرار بدم؟
• برای رسیدن به نتیجه چه عاملی رو می‌تونم انطباق بدم؟

اصلاح کردن (همچنین بزرگ‌نمایی و خردسازی) (Modify)

به‌طور کلی سؤالاتی که باید روشون تمرکز کنی اینه که: چه عاملی رو می‌تونم در محصول، موضوع یا فرآیند کاریم اصلاح کنم؟ آیا می‌تونم بعضی قسمت‌ها رو به نوعی تغییر بدم؟ آیا می‌تونم معنی، رنگ، حرکت، صدا، بو، حالت یا شکل رو تغییر بدم؟ وقت اینه که در ایده، محصول، موضوع یا پروسه‌کاریت بزرگ‌نمایی یا مبالغه کنی - یا اونو خرد کنی. این سؤالات دیدگاه جدیدی رو در مورد مهم‌ترین اجزا بهت میده. به تغییر در قسمتی یا کل وضعیت یا محصول فعلی فکر کنی. متناوباً محصول رو به روشی غیرمعمول تغییر بده.
سؤالات راهنما:

• چطوری می‌تونم عاملی رو بزرگ کنم؟
• چطوری عاملی رو می‌تونم کاهش بدم یا حذف کنم؟
• آیا می‌تونم درباره دکمه‌ها، رنگ‌ها، اندازه... مبالغه یا بزرگ‌نمایی کنم؟
• آیا می‌تونم گروه هدف رو بزرگ کنم؟
• چه عاملی می‌تونه رشد کنه یا بزرگ‌تر یا قوی‌تر شه؟
• آیا می‌تونم سرعت یا تناوب رو افزایش بدم؟
• آیا می‌تونم ویژگی‌های دیگه‌ای اضافه کنم؟
• چطوری می‌تونم ارزش دیگه اضافه کنم؟
• چه عاملی رو می‌تونم کوچک‌تر، متراکم‌تر، کوتاه‌تر، کمتر و یا ساده‌تر کنم و یا تقسیم کنم یا حتی نادیده بگیرم؟
• چه عاملی رو می‌تونم از این روش تغییر بدم تا به نتیجه‌ای برسم؟

تغییر کاربری (Put to another use)

سؤال کلی که در اینجا باید در نظر گرفت اینه که: چطوری می‌تونم استفاده‌های دیگه‌ای داشته باشم؟ محصول یا خدماتم چه کاربردهای جدیدی داره؟ اگه محصول رو اصلاح کنم می‌تونم به مشتریان دیگه دسترسی پیدا کنم؟ آیا بازار دیگه‌ای برای محصول وجود داره؟ وقتشه که متوجه شی چطوری ‌می‌تونی محصول یا ایده فعلیت رو برای مصرف و اهداف دیگه مورد استفاده قرار بدی.
سؤالات راهنما:

• کاربردهای دیگه محصولم چیه؟
• چطوری یک کودک یا فردی مسن از اون استفاده می‌کنه؟
• افرادی که ناتوانی جسمانی دارن، چطوری ازش استفاده می‌کنن؟
• کدوم گروه هدف دیگه‌ای می‌تونه از این محصول بهره‌مند شه؟
• چه مصرف‌کننده‌ی دیگه‌ای به محصول من نیاز داره یا خواهانشه؟
• چه کسی یا از چه راه دیگه‌ای ممکنه توانایی استفاده ازش رو داشته باشه؟
• آیا غیر از مخاطبینی که از اول تولید محصول در نظر گرفتم، مخاطبای دیگه‌ای هم هستن که بتونن استفاده کنن؟
• آیا روش‌های جدیدی برای استفاده ازش با شکل یا حالت فعلی وجود داره؟
• اگه بخوام محصول رو اصلاح کنم، آیا استفاده‌های احتمالی دیگه‌ای وجود داره؟
• چطوری می‌تونم با انجام کاری، از بعضی از عوامل دوباره در راه خاصی استفاده کنم؟ 

حذف کردن (Eliminate)

سؤال کلی که باید در اینجا در نظر بگیری اینه که: چه عواملی رو می‌تونم در محصول، طرح یا خدماتم حذف یا ساده‌سازی کنم؟ به این فکر کن که اگه بخوای قسمت‌هایی از ایده‌ات رو حذف، ساده، کم کنی و یا به حداقل برسونی، چه اتفاقی می‌افته. اگه به اصلاح ایده یا خدماتت ادامه بدی – می‌تونی چالشت رو به تدریج به بخشی یا عملکردی که مهم‌ترین قسمت کارته، محدود کنی.
سؤالات راهنما:

• چه عاملی رو می‌تونم بدون تغییر در عملکردش حذف کنم؟
• آیا می‌تونم زمان یا مؤلفه‌هایی رو کاهش بدم؟
• اگه یک مؤلفه یا قسمتی از اونو حذف کنم چه اتفاقی می‌افته؟
• آیا می‌تونم سعی و تلاشم رو کم کنم؟
• آیا می‌تونم هزینه‌ها رو کاهش بدم؟
• چطوری می‌تونم اونو به شکل ساده‌ای ارائه کنم؟
• چه عاملی غیر ضروری یا بیش از حد لزوم وجود داره؟
• آیا می‌تونم قوانین رو حذف کنم؟
• آیا می‌تونم اونو کوچک‌تر کنم؟
• آیا می‌تونم محصولم رو به قسمت‌های مختلفی تقسیم کنم؟
• با انجام چه کاری می‌تونم عواملی رو حذف کنم؟

معکوس کردن (Reverse)

به طور کلی باید این سؤال رو از خودت بپرسی: چطوری می‌تونم محصول یا مشکل رو تغییر بدم، سفارش مجدد یا معکوس کنم؟ اگه مجبور باشم این روند رو برعکس انجام بدم چه کاری باید بکنم؟
سؤالات راهنما:

• چه چیزی رو می‌تونم دوباره مرتب کنم - آیا می‌تونم اجزا، الگو یا طرحی رو تغییر بدم؟
• آیا می‌تونم سرعت یا برنامه کاری رو تغییر بدم؟
• اگه بخشی از موضوع، محصول یا فرآیند برعکس عمل کنه، چه کاری می‌تونم انجام بدم؟
• در صورت بروز چنین اتفاقی چه عکس‌العملی باید داشته باشم?

در آخر

در حالی که بعضی وقتها ارائه ایده‌های جدید خیلی دشوار میشه، این روش تفکر خلاق می‌تونه بهت کمک کنه تا ایده‌های جدید و نوآورانه‌ای رو در مورد محصولات موجودت و همچنین محصولات جدید دریافت کنی. امیدواریم متوجه شده باشی که scamper چیه. این تکنیک توانایی‌های تفکرت رو به چالش می‌کشه تا بهت در کشف احتمالات جدید کمک کنه.